ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΔΟΣΗ
Τα προγράμματα Επιστήμης των Πολιτών, θα προσεγγίσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους και τη μέγιστη προστιθέμενη αξία για την ΕΕ, μόνο εφόσον εφαρμοστούν σε διεθνές και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η πανευρωπαϊκή δραστηριοποίηση των Plastic Pirates, θα επιτρέψει τη δειγματοληψία σε ποταμούς της Ευρώπης με εναρμονισμένο και τυποποιημένο τρόπο. Μπορεί
- να επαυξήσει σημαντικά τα υπάρχοντα δεδομένα,
- να βελτιώσει την επιστημονική κατανόηση και γνώση
- και με αυτόν τον τρόπο να βοηθήσει στην ανάπτυξη συστηματικών λύσεων για την πρόληψη, τη μείωση και την αποκατάσταση της ρύπανσης των θαλασσών και των ποταμών, ειδικότερα από τα πλαστικά απορρίμματα .
Ερευνητές από όλη την Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ανοιχτά και προσβάσιμα δεδομένα από υπάρχουσες ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων, οι οποίες διαφορετικά δεν θα ήταν διαθέσιμες.
ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Μετά την επέκταση της γερμανικής πρωτοβουλίας στην Πορτογαλία και στη Σλοβενία, ως αποτέλεσμα της Τριάδας των διαδοχικών Προεδριών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 2020/2021, η δράση επεκτάθηκε από το 2022 σε ολόκληρη την Ευρώπη με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πανευρωπαϊκή διάδοση της πρωτοβουλίας επιστήμης των πολιτών χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Ορίζοντας Ευρώπη. Γι' αυτό, από το έτος 2022 έως το έτος 2024 προβλέπονται συντονισμένες και συγχρονισμένες συλλογικές δράσεις "Plastic Pirates" σε όλη την Ευρώπη. Ήδη το φθινόπωρο του 2022 ξεκινούν το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Λιθουανία, η Αυστρία, η Σλοβενία, η Ισπανία και η Ουγγαρία με τις πρώτες «Πειρατικές αποστολές».
Εάν ενδιαφέρεστε να λάβετε μέρος και να συμμετέχετε στην πρωτοβουλία μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον συντονιστή φορέα του έργου για την Ελλάδα, το ΕΛΚΕΘΕ: plastic-pirates@hcmr.gr.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ
Η ατζέντα της πολιτικής του ΕΧΕ (Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας) έχει αναγνωρίσει την πρωτοβουλία Plastic Pirates ως μέρος της δράσης του ΕΧΕ "Φέρνουμε την επιστήμη πιο κοντά στους πολίτες" για την περίοδο 2022-2024. Ως τέτοια, η πρωτοβουλία Plastic Pirates πρόκειται να συμβάλλει στον τομέα ύψιστης προτεραιότητας: ‘Συνδυάζοντας τις προκλήσεις που τίθενται από το δίδυμο πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και ενισχύοντας τη συμμετοχή της κοινωνίας στον ΕΧΕ’. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε, εντός του κειμένου Συμπερασμάτων σχετικά με τον Νέο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, "την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη να προωθήσουν την εξέλιξη και την ολοκλήρωση της καμπάνιας επιστήμης των πολιτών "plastic pirates" ως πιλοτική δράση του ΕΧΕ, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των πολιτών, ειδικότερα των νέων πολιτών, σχετικά με την επίδραση και τα οφέλη της έρευνας και καινοτομίας στην καθημερινή τους ζωή, καθώς επίσης και την ενθάρρυνση της συνεργασίας με την προτεινόμενη Αποστολή για Υγιείς Ωκεανούς, Υγιείς Θάλασσες και Υγιή Παράκτια και Εσωτερικά Ύδατα”.
Η πρωτοβουλία Plastic Pirates θα βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων της Αποστολής Αποκατάστασης του Ωκεανού και των Υδάτων μας, ειδικότερα στον τομέα της πρόληψης και εξάλειψης της ρύπανσης στις θάλασσες και στα ύδατα της Ευρώπης και περιλαμβάνεται ως ειδική δράση στο σχέδιο υλοποίησης της συγκεκριμένης αποστολής. Η πρωτοβουλία συνεισφέρει επίσης στους βασικούς στόχους της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής, ειδικότερα στην Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD), στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (WFD) και στο Σχέδιο Δράσης για Μηδενική Ρύπανση του Αέρα, των Ύδάτων και του Εδάφους. Τέλος, η καμπάνια αυτή θα χρησιμεύσει ως ένα παράδειγμα επίδειξης, για το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας 2022.
Η δράση PlasticPiratesEU
Ενώ υπάρχει ήδη καλή κατανόηση σχετικά με την προέλευση της ρύπανσης από πλαστικά σε μερικές επιλεγμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες και ποτάμια συστήματα, τα ερευνητικά δεδομένα στην Ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό αποσπασματικά, εάν υπάρχουν κιόλας. Με την εφαρμογή της προσέγγισης της επιστήμης των πολιτών, με σκοπό τη διερεύνηση της σημασίας των ποταμών ως διαδρομών για τη ρύπανση των ωκεανών, η υλοποιούμενη πρωτοβουλία επιστήμης των πολιτών Plastic Pirates – Go Europe! καθιστά δυνατή στους ερευνητές την αναγνώριση των αιτίων και τη λήψη μέτρων μείωσης της ρύπανσης από πλαστικά. Με την αναβάθμιση της κλίμακας της πρωτοβουλίας, για την κάλυψη των ποτάμιων συστημάτων και των γεωγραφικών περιοχών σε όλη την ΕΕ, οι πολίτες ενθαρρύνονται να παράξουν δεδομένα σε τοπικό επίπεδο συμβάλλοντας έτσι στην κάλυψη του ερευνητικού κενού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Για να καταστεί δυνατόν σε νέους ανθρώπους και μαθητές να διερευνήσουν τη ρύπανση των ποταμών από απορρίμματα, η πρωτοβουλία παρέχει κατάλληλα επεξεργασμένο εκπαιδευτικό υλικό. Με αυτήν την προσέγγιση, οι πολίτες συμμετέχουν και ενισχύονται απέναντι στις προκλήσεις που τίθενται από το δίδυμο πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Επιπλέον, συμβάλλει σε μία αυξανόμενη συμμετοχή της κοινωνίας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.
Έχοντας ήδη έξι χρόνια επιτυχούς εφαρμογής στη Γερμανία και από το 2020 στην Πορτογαλία και στη Σλοβενία, η δράση "PlasticPiratesEU" θα επεκτείνει τις δραστηριότητες της πρωτοβουλίας Plastic Pirates – Go Europe! και σε άλλα κράτη της ΕΕ. Την επέκταση την προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη διεθνή ενέργεια "Ευρωπαϊκοποίηση της πρωτοβουλίας επιστήμης των πολιτών Plastic Pirates" ως μέρος του προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία Ορίζοντας Ευρώπη, στον τομέα της Αποστολής για Υγιείς Ωκεανούς, Θάλασσες, Παράκτια και Εσωτερικά Ύδατα. Η ενέργεια ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2022 και έχει διάρκεια 30 μήνες. Η αναβάθμιση της κλίμακας της πρωτοβουλίας θα συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία μίας εποπτικής συγκεντρωτικής αντίληψης για τη ρύπανση από πλαστικά εντός και κατά μήκος των ποταμών της Ευρώπης, ενθαρρύνοντας έτσι παιδιά και νέους ανθρώπους να συνεισφέρουν στο βασικό στόχο της πολιτικής της Αποστολής για τους Ωκεανούς, που είναι η πρόληψη και η εξάλειψη της ρύπανσης στις θάλασσες και στα ύδατα της Ευρώπης. Η δράση ανταποκρίνεται έτσι στο κάλεσμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου "προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την εξέλιξη και την ολοκλήρωση της καμπάνιας επιστήμης των πολιτών "plastic pirates" ως πιλοτική δράση του ΕΧΕ1 , με σκοπό την προώθηση της "αλληλεπίδρασης" εντός πλαισίου αυτού.
Ο γενικός στόχος αυτής της δράσης είναι η αναβάθμιση της πρωτοβουλίας επιστήμης των πολιτών "Plastic Pirates – Go Europe!" προς τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη της ΕΕ και τα κράτη που σχετίζονται με το πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη. Με αυτόν τον τρόπο, η δράση αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, ειδικότερα των νέων πολιτών, σε μεγαλύτερα τμήματα της Ευρώπης, σχετικά με την επίδραση και τα οφέλη που μπορεί να έχουν η έρευνα και η καινοτομία στην καθημερινή τους ζωή, στην αύξηση της δυνατότητας συλλογής, οργάνωσης και επαλήθευσης δεδομένων, σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά απορρίμματα. την προερχόμενη από, αλλά και μέσα σε ευρωπαϊκούς ποταμούς, ακτές και θάλασσες και στη δοκιμή, αναπαραγωγή και βελτίωση των μοντέλων με τις καλύτερες επιδόσεις στην πράξη, για τη σύνδεση επιστήμης και συμμετοχής των πολιτών, με σκοπό την επίτευξη των στόχων της Αποστολής για τον Ωκεανό, που είναι η αποκατάσταση των ωκεανών, των θαλασσών και των υδάτων μας, ενώ παράλληλα θα υποστηρίζεται η παρακολούθηση των στόχων πολιτικής της ΕΕ.
Με αυτόν τον τρόπο, η δράση αποσκοπεί στην επίτευξη των εξής ειδικών στόχων (ΕΣ):
Πάμε Ευρώπη: Αναβάθμιση κλίμακας και εξάπλωση της πρωτοβουλίας Plastic Pirates – Go Europe! σε όλη την Ευρώπη
Η δράση πρόκειται να κινητοποιήσει και άλλα κράτη μέλη, εκτός των εκκινητρών της Τριάδας των διαδοχικών Προεδριών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Γερμανία, Πορτογαλία, Σλοβενία, το 2020-2021. Εφαρμόζει μία προσέγγιση που υποστηρίζει αποκεντρωμένες και την ίδια στιγμή συντονισμένες καμπάνιες δειγματοληψίας σε όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 2022, καθώς και των επόμενων ετών 2023 και 2024 (πάνω από τη δράση των 30 μηνών) με την υποστήριξη των ενδιαφερομένων κρατών μελών.
Πάμε Τοπικά: Υποστήριξη τοπικών συνεργατών και δημιουργία κόμβων έρευνας με σκοπό την αύξηση του δυναμικού επαλήθευσης (ατελών) δεδομένων και την ανάλυση αυτών αποκεντρωμένα
Η δράση πρόκειται να υποστηρίξει τοπικούς εταίρους των Plastic Pirates στα κράτη μέλη για να ενταχθούν στη πρωτοβουλία, υποβοηθώντας έτσι τις συγχρονισμένες και καλά συντονισμένες ευρωπαϊκές καμπάνιες δειγματοληψίας με νέους πολίτες, περιλαμβανομένων και των συνοδευτικών δραστηριοτήτων επικοινωνιακού χαρακτήρα. Οι τοπικοί συνεργάτες θα επαληθεύσουν και θα αναλύσουν τα δεδομένα που θα συλλεγούν, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μία πανευρωπαϊκά συντονισμένη προσέγγιση.
Πάμε με την επιστήμη: Υποστήριξη της άριστης επιστήμης και της υλοποίησης και παρακολούθησης των στόχων της πολιτικής της ΕΕ
Με την εφαρμογή της προσέγγισης της επιστήμης των πολιτών σε μεγάλη κλίμακα, η πρωτοβουλία θα παράξει τεράστιες ποσότητες διακρατικών δεδομένων με εναρμονισμένο και τυποποιημένο τρόπο. Οι τοπικοί συνεργάτες θα προωθήσουν αυτά τα δεδομένα σε ερευνητές, ενδιαφερόμενα μέρη και διαμορφωτές πολιτικής σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει την υποστήριξη της ολοκλήρωσης και παρακολούθησης των κεντρικών στόχων της πολιτικής της ΕΕ, όπως το Σχέδιο Δράσης για Μηδενική Ρύπανση του Αέρα, των Υδάτων και του Εδάφους, η Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική και η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα. Η δράση θα συμβάλλει στην αύξηση της κατανόησης σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά στους ευρωπαϊκούς ποταμούς, ακτές και θάλασσες και θα χρησιμεύσει ως σχέδιο για άλλες σχετικές πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών με την παραγωγή εύκολα προσβάσιμων δεδομένων σχετικά με τα πλαστικά απορρίμματα στη θάλασσα και στα ρέοντα ύδατα, με την εφαρμογή τυποποιημένων διαδικασιών για τη δειγματοληψία, τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων με ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά, σύμφωνα με τις αρχές του FAIR. Ακόμα, θα συνδέσει τα δεδομένα αυτά με τις υπάρχουσες ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων, όπως το EMOD-Net και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Digital Twin Ocean.
Πάμε με την κοινωνία: Συμμετοχή και ενθάρρυνση πολιτών, ειδικότερα νέων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη
Η δράση αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, ειδικότερα των νέων πολιτών σχετικά με την επίδραση και τα οφέλη που μπορεί να έχουν η έρευνα και η καινοτομία στην καθημερινή τους ζωή και γι' αυτό τους προτρέπει σε συμμετοχή και τους ενθαρρύνει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που τίθενται από το δίδυμο πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, αυξάνοντας τη συμμετοχή της κοινωνίας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Με αυτόν τον τρόπο, η δράση συμβάλει στη δημιουργία μίας πανευρωπαϊκής κοινότητας πολιτών που μάχονται τη ρύπανση από πλαστικά απορρίμματα στο υδάτινο και θαλάσσιο περιβάλλον.
Πάμε παραπέρα: Αναγνώριση αναπαράξιμων μοντέλων και προσεγγίσεων βέλτιστης πρακτικής για την επιστήμη των πολιτών
Η δράση επιδιώκει τον ακριβέστερο προσδιορισμό της αρτιότερης προσέγγισης για πρωτοβουλίες στο πεδίο επιστήμης των πολιτών, καθώς και στη μεθοδολογία αυτής. Γι' αυτό, η δράση αναγνωρίζει τα αναπαράξιμα μοντέλα βέλτιστης πρακτικής για τη σύνδεση της άριστης επιστήμης με τη συμμετοχή των πολιτών, βασισμένα σε αυτή την περίπτωση στους στόχους της Αποστολής για την Αποκατάσταση των ωκεανών, των θαλασσών και των υδάτων μας. Αυτό περιλαμβάνει την επέκταση από την τρέχουσα εστίαση της πρωτοβουλίας σε ποταμούς και εσωτερικούς υδάτινους διαύλους, στην εκτίμηση της ρύπανσης από πλαστικά απορρίμματα σε ακτές και θάλασσες, διατηρώντας παράλληλα τη συγκρισιμότητα και την ποιότητα των δεδομένων που έχει παράξει η πρωτοβουλία. Η δράση θα αναθεωρήσει και θα βελτιώσει την εφαρμοζόμενη προσέγγιση της επιστήμης των πολιτών σχετικά με τις ομάδες-στόχους, της δράσεις διάδοσης της πληροφορίας, το υλικό υποβάθρου, την ανθάρρυνση της συμμετοχής και τη διατήρηση της επικοινωνίας με τους συμμετέχοντες. Τέλος, η δράση αποσκοπεί στην παραγωγή ευρύτερης γνώσης σχετικά με τις αναβαθμιζόμενες πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών και στη συμμετοχή αυτών μέσω της επιστήμης των πολιτών.