DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN EUROPEANISATIE

Burgerwetenschapsprojecten zullen alleen volledig tot hun recht komen en Europese waarde toevoegen als ze op internationale schaal en in heel Europa worden uitgevoerd. Door de verspreiding van de campagne van Plastic Pirates in heel Europa, is het mogelijk om op een geharmoniseerde en gestandaardiseerde manier monsters te nemen in Europese rivieren. Deze verspreiding maakt het mogelijk om:

  • beschikbare gegevens sterk uit te breiden,
  • wetenschappelijke inzichten en kennis te verbeteren
  • te komen tot systematische oplossingen voor het voorkomen, beperken en oplossen van vervuiling, met name plastic, in zee en rivieren.

Onderzoekers overal in Europa kunnen putten uit open en vrij toegankelijke gegevens op bestaande Europese portalen voor data die anders niet beschikbaar zouden zijn.

HORIZON EUROPA, VOOR EEN EUROPESE VERSPREIDING

Na de uitbreiding van het Duitse initiatief naar Portugal en Slovenië, als gevolg van het trio-voorzitterschap in 2020/2021, is de actie sinds 2022 met de ondersteuning van de EU-commissie uitgebreid naar heel Europa. De Europeanisering van het burgerwetenschapsproject wordt bekostigd uit het kaderprogramma voor onderzoek van de Europese Commissie. Vandaar dat 'Plastic Pirates' van 2022 tot en met 2024 gecoördineerde en gesynchroniseerde inzamelacties in heel Europa uitvoeren. Al in de herfst van 2022 gaan  in België, Bulgarije, Griekenland, Italië, Litouwen, Oostenrijk, Spanje en Hongarije de eerste Plastic Pirates-missies van start.

Als je je wil aansluiten en meedoen aan het initiatief, kun je contact opnemen met de coördinator van het project, de DLR: plastic-pirates@dlr.de.

POLITIEKE ACHTERGROND

De beleidsagenda voor de EOR heeft voor de periode 2022-2024 Plastic Pirates aangewezen als deel van de EOR actie 'Breng de wetenschap dichter bij de mensen'. Plastic Pirates zal een bijdrage leveren aan één van de belangrijkste punten: Samen  werk maken van de dubbele uitdaging die de groene en de digitale transitie stelt en ijveren voor een grotere deelname van de samenleving aan de EOR. In december 2020 heeft de Europese Raad, in zijn besluiten over de Nieuwe Europese Onderzoeksruimte een beroep gedaan op de Commissie en lidstaten 'om de burgerwetenschappelijke campagne, 'Plastic Pirates', verder te ontwikkelen en uit te voeren als pilot actie van de EOR om de 'interactie' met de EOR te stimuleren en zo een groter bewustzijn te creëren onder Europese burgers, vooral jongeren , rond de impact en voordelen van onderzoek in het dagelijkse leven en samenwerking aan te moedigen met de voorgestelde Mission on Healthy Oceans, Seas, Coastal and Inland Waters'.

Plastic Pirates zal helpen de doelen van de Mission Restore our Ocean and Waters te bereiken, met name het streven naar het voorkomen en opruimen van vervuiling in de Europese zeeën en waterlopen. Dit streven is als een specifiek actiepunt opgenomen in hun plan voor uitvoering. Het initiatief levert ook een bijdrage aan centrale Europese milieubeleidsdoelen, met name aan het Marine Strategy Framework Directive, Water Framework Directive and the Zero Pollution Action Plan for Air, Water and Soil. Ten slotte is de campagne ook een modelvoorbeeld voor het Europees jaar van de jeugd 2022.

De PlasticPiratesEU Actie

Hoewel er al een redelijk inzicht bestaat in de herkomst van plasticafval in een aantal Europese gebieden en rivierenstelsels, zijn de onderzoekgegevens voor heel Europa nog grotendeels gefragmenteerd, als deze zelfs al voor handen zijn. Door aan burgerwetenschap te doen, kan Plastic Pirates wetenschappers ondersteunen die onderzoek doen naar hoe rivieren bijdragen aan de verspreiding van vervuiling naar de oceaan, de bronnen van plasticafval identificeren en maatregelen ontwikkelen om vervuiling te beperken. Door het initiatief uit te breiden naar rivierenstelsels en geografische gebieden in de hele Europese Unie, krijgen burgers de mogelijkheid data op lokaal niveau bijeen te brengen om zo hiaten  in het onderzoek op Europees niveau te dichten. Het initiatief stelt didactisch uitgewerkt lesmateriaal ter beschikking zodat jongeren en scholieren onderzoek kunnen doen naar de vervuiling van rivieren in Europa. Deze aanpak betrekt burgers bij de uitdagingen die de groene en digitale transities stellen en biedt hen de mogelijkheid een significante bijdrage te leveren op zelfstandige basis. Bovendien helpt deze aanpak steeds meer mensen te betrekken bij de Europese Onderzoeksruimte (EOR).

De campagne 'PlasticPiratesEU' wordt sinds zes jaar met veel succes uitgevoerd in Duitsland en sinds 2020 ook in Portugal en Slovenië.Nu volgt de uitbreiding van 'Plastic Pirates – Go Europe!' naar andere Europese lidstaten. De Europese Commissie financiert de uitbreiding via de internationale actie 'Europeanisering van het burgerwetenschappelijk initiatief Plastic Pirates' als onderdeel van het kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie, Horizon Europa, voor wat betreft de Missie Gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren. De actie is begonnen in juni 2022 en heeft een looptijd van 30 maanden. De uitbreiding van het initiatief zal een aanmerkelijke bijdrage leveren aan de inzichten in het voorkomen van plasticafval in en aan Europese rivieren en zal scholieren en jongeren in de kans geven om bij te dragen aan het kernbeleid van de Missie Gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren en vervuiling van Europese zeeën en waterlopen te vermijden en terug te dringen. De actie is een respons op de oproep van de Europese Raad aan de Commissie en de lidstaten om het burgerwetenschapsproject 'Plastic Pirates' verder uit te breiden en te implementeren als pilot actie  van de EOR om internationale 'interactie' te bevorderen.

Het algemene doel van deze actie is de uitbreiding van het succesvolle burgerwetenschapsproject, 'Plastic Pirates – Go Europe!', naar andere geïnteresseerde Europese lidstaten en landen die meedoen aan Horizon Europa. Op deze manier vergroot de actie het bewustzijn onder de burgers, vooral onder de jongeren, in grote delen van Europa wat  de impact van onderzoek en innovatie op hun dagelijkse leven kan zijn en welke  voordelen  dit met zich meebrengt. Er is ook meer ruimte om informatie over plasticafval in en aan Europese rivieren, kustgebieden en zeeën te vergaren, ordenen en verifiëren. Op die manier kunnen adviesen geformuleerd, verfijnd en toegepast worden die de beste aspecten van de link tussen burgerwetenschap en ‘excellent science’ in de verf zet. Op die manier worden burgers gekoppeld aan de  Missie Gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren en helpen ze zelf om deze actief te bereiken en te ondersteunen.

De actie is opgezet om de volgende specifieke doelstellingen te halen:

Specifieke doelstelling 1:

Europese aanpak: uitbreiding en verspreiding van het initiatief Plastic Pirates – Go Europe! in heel Europa

De actie zal nog meer LS/AC's in beweging brengen na het trio-voorzitterschap van Duitsland, Portugal en Slovenië in 2020-2021. De actie is gebaseerd op een gedecentraliseerde, maar gecoördineerde aanpak van bemonsteringen in de hele EU in 2022 en de daaropvolgende jaren 2023 en 2024 (over een periode van 30 maanden) met de steun van geïnteresseerde LS/AC's.

Specifieke doelstelling 2:

Lokale aanpak: Ondersteun lokale partners en richt lokale onderzoekscentra op om de capaciteit te vergroten om (imperfecte) data te verifiëren en decentraal te analyseren.

De actie zal  lokale Plastic Pirates-partners in de LS/AC's ondersteunen die zich aansluiten bij het initiatief, waardoor gesynchroniseerde en nauw gecoördineerde Europese steekproefcampagnes, inclusief begeleidende communicatieactiviteiten, met jonge burgers mogelijk worden. De lokale partners verifiëren en analyseren de verzamelde gegevens om een gecoördineerde aanpak in heel Europa te verzekeren.

Specifieke doelstelling 3:

Wetenschappelijke aanpak: Ondersteun ‘excellent science’ en de implementatie en monitoring van EU-beleidsdoelstellingen.

Door op grote schaal een burgerwetschapsaanpak te gaan toepassen kan het initiatief met een geharmoniseerde en gestandaardiseerde methode grote hoeveelheden data uit een heel land bijeen sprokkelen. De lokale partners zullen deze data dan overdragen aan wetenschappers, belanghebbende partijen en beleidsmakers op lokaal, nationaal en Europees niveau. Dit houdt ook de ondersteuning in van de implementatie en monitoring van de centrale EU beleidsdoelstellingen, zoals de Zero Pollution Action Plan for Water, Air and Soil, the Marine Strategy Framework Directive and the Water Framework Directive. De actie zal bijdragen aan een beter inzicht in het voorkomen van plasticafval in Europese rivieren, kustwateren en zeeën en zal dienen als blauwdruk voor andere belangrijke burgerwetenschapsprojecten omdat ze gemakkelijk toegankelijke gegevens oplevert over plasticafval in kust- en binnenwateren, en gebruik maakt van een gestandaardiseerde aanpak voor het verzamelen en opslaan van gegevens met vrije toegang volgens de FAIR-principes. Bovendien maakt de actie de koppeling mogelijk van deze informatie met bestaande Europese portalen voor gegevens, zoals EMODnet en levert ze een bijdrage aan de ontwikkeling van de ‘European Digital Twin’ Ocean.

Specifieke doelstelling 4:

Maatschappelijke aanpak: Betrek burgers in het project en biedt hen de mogelijkheid om deel te nemen, met name jonge mensen, over gans Europa.

De actie is erop gericht het bewustzijn te vergroten van burgers, met name jonge mensen, wat dede impact van onderzoek en innovatie kan zijn en welke voordelen die kunnen hebben in hun dagelijkse leven. Dit geeft hen de kans  betrokken te raken  bij de uitdagingen die de groene en digitale transities stellen en geeft hen de mogelijkheid in handen deze uitdaging zelf aan te gaan, ook versterkt dit hun deelname aan de Europese Onderzoeksruimte (EOR). Op deze manier draagt de actie ook bij aan de ontwikkeling van een pan-Europese gemeenschap van burgers die bereid is de strijd aan te gaan met vervuiling in de kust- en binnenwateren.

Specifieke doelstelling 5:

Durf nog een stap verder te gaan: Identificeer goede methodieken, advies en tips rond het opstellen van burgerwetenschapsprojecten in de toekomst.

De actie heeft ook als doel om verdere burgerwetenschapsmethodieken te verfijnen.  Hierbij identificeert de actie  reproduceerbare methodieken en tips binnen de burgerwetenschap om zo nog een sterkere koppeling te kunnen maken met ‘excellent science’., hier dan gebasseerd op de doelstellingen van de Missie om onze oceanen, zeeën en binnenwateren te herstellen. Dit omvat ook de uitbreiding van de huidige focus, dat nu vooral gericht is op rivieren en waterlopen, naar ook kustgebieden en zeeën. Waarbij de vergelijkbaarheid en kwaliteit van de gegevens die het project oplevert in stand gehouden wordt. De actie zal de toepassing van burgerwetenschap beoordelen en verfijnen wat betreft doelgroep, outreach-activiteiten , betrokkenheid en follow-up voor de deelnemers. Het uiteindelijke doel van de actie is het verschaffen van een ruimere kennis door de uitbreiding van burgerwetenschapsprojecten en het engagement van burgers door burgerwetenschap.