ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Η ρύπανση θαλασσών, λιμνών και ποταμών με μακροπλαστικά και μικροπλαστικά υλικά αποτελεί μεγάλη επιβάρυνση για τη σταθερότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κίνδυνο για την υγεία των ζώων και τη βιοποικιλότητα των φυτών. Για να εκτιμηθεί το ακριβές μέγεθος της επιβάρυνσης αυτής είναι διαθέσιμα στους επιστήμονες - παγκοσμίως, καθώς και εδώ στην Ευρώπη - ακόμα και τώρα πολύ λίγα δεδομένα. Η δράση έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη ως προς την χρησιμότητα της επιστήμης, για τη διερεύνηση του προβλήματος των πλαστικών απορριμμάτων, καθώς επίσης για την ανάγκη συνειδητής αποφυγής των πλαστικών απορριμμάτων. Γι' αυτό υπάρχει η δράση Plastic Pirates – Go Europe! για σχολικές τάξεις και εξωσχολικές ομάδες νέων από την Ευρώπη. Οι συμμετέχοντες καλούνται να αναγνωρίσουν είδη πλαστικών απορριμμάτων στις όχθες περιοχών με ρέοντα ύδατα και να υποστηρίξουν το επιστημονικό έργο με την αποστολή των αποτελεσμάτων τους.

Το χρονικό διάστημα της δράσης σφορά στην άνοιξη από 1 Μαΐου έως 30 Ιουνίου και στο φθινόπωρο από 15 Σεπτεμβρίου έως 15 Νοεμβρίου.

Η Επιστήμη των Πολιτών σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι πολίτες υποστηρίζουν τους επιστήμονες και τους ερευνητές, π.χ. με δική τους τεκμηρίωση και αποτελέσματα μετρήσεων. Οι ερευνητές και οι ερευνήτριες εργάζονται ήδη με ποικίλους τρόπους, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, με σκοπό να συμπληρώσουν από κοινού τα κενά της έρευνας. Η Plastic Pirates – Go Europe! αποτελεί μία τέτοιου είδους δράση Επιστήμης των Πολιτών και συμβάλλει στην έρευνα σχετικά με την εξάπλωση μακροπλαστικών και μικροπλαστικών υλικών/ απορριμμάτων μέσα και κοντά στα ρέοντα ύδατα της Ευρώπης.

Σε τμήματα όχθης ρεόντων υδάτων ή σε βιότοπους κοντά σε νερό πρέπει να συλλεγούν από τις ομάδες που συμμετέχουν (σχολικές τάξεις και εξωσχολικές ομάδες νέων) δείγματα πλαστικών απορριμμάτων και να ταξινομηθούν στις διάφορες κατηγορίες μακροπλαστικών και μικροπλαστικών υλικών, με παραπομπή στον τόπο που βρέθηκαν.

Η συγκέντρωση των δεδομένων γίνεται στην όχθη ενός ποταμού, ρυακιού ή άλλων ρεόντων υδάτων, με τη συλλογή διαφόρων ειδών πλαστικών απορριμμάτων που βρέθηκαν εκεί. Αρχικά γίνεται σήμανση ζωνών σε διάφορα τμήματα της όχθης του ποταμού ή άλλων ρεόντων υδάτων. Εντός αυτής της καθορισμένης ζώνης συλλέγονται και τεκμηριώνονται κατόπιν όλα τα απορρίμματα μη φυσικής προέλευσης. Η ακριβής διαδικασία και εκτέλεση των εργασιών όσον αφορά στην κατηγοριοποίηση των συλλεγμένων απορριμμάτων εξηγείται στο  εγχειρίδιο  της δράσης. Αυτό μπορεί να παραγγελθεί από τον τοπικό συνεργάτη σας.

Τα ευρήματα που συλλέχθηκαν ταξινομούνται ανά κατηγορία, εισάγονται online και στη συνέχεια αξιολογούνται και τεκμηριώνονται από το επιστημονικό προσωπικό. Με αυτόν τον τρόπο, η ερευνητική κοινότητα, με την υποστήριξη σχολικών τάξεων και εξωσχολικών ομάδων νέων, αποκτά γνώσεις σχετικά με τη ρύπανση από πλαστικά απόβλητα σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης - ένα ερευνητικό πεδίο για το οποίο εξακολουθεί να λείπει σε μεγάλο βαθμό μια αξιόπιστη βάση δεδομένων.

Η Plastic Pirates – Go Europe! έχει στόχο, ως ευρωπαϊκή δράση της Επιστήμης των Πολιτών, να ενισχύσει την επιστημονική συνεργασία στην Ευρώπη, να προωθήσει την κινητοποίηση της Επιστήμης των Πολιτών και την ενεργοποίηση της συμμετοχής της κοινωνίας στον τομέα της έρευνας στην Ευρώπη, καθώς και να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το έτος 2020, η καμπάνια επεκτάθηκε έως το 2021 στις χώρες της Τριάδας των διαδοχικών Προεδριών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Γερμανία, Πορτογαλία, Σλοβενία. Από τον Ιανουάριο του 2022, η δράση επεκτάθηκε σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σχολικές τάξεις και εξωσχολικές ομάδες νέων ηλικίας (ιδανικά) 10 έως 16 ετών καλούνται να συμμετέχουν στην πανευρωπαϊκή δράση επιστήμης των πολιτών Plastic Pirates – Go Europe!. Συνεπώς αποτελεί προϋπόθεση η συμμετοχή ως ομάδα (σχολική τάξη ή εξωσχολική ομάδα νέων), επειδή κατά τη διεξαγωγή της δράσης πρέπει να σχηματιστούν διάφορες επιμέρους ομάδες. Μόνο έτσι μπορεί η διεξαγωγή της δράσης να διατηρηθεί σε συγκρίσιμα επίπεδα σε ολόκληρη την ΕΕ και τα δεδομένα μπορούν να εισαχθούν και να οδηγηθούν προς επιστημονική αξιολόγηση. Δυστυχώς δεν μπορούν να συμμετέχουν στην Plastic Pirates – Go Europe! μεμονωμένα άτομα.

Οι συμμετέχουσες ομάδες μπορούν να συλλέξουν  δείγματα πλαστικών απορριμμάτων από τις όχθες ποταμών, ρυακιών και λοιπών ρεόντων υδάτων. Αυτονόητο είναι επίσης ότι, μπορούν να ληφθούν δείγματα από  λίμνες, καθώς και σε παραλίες και τμήματα ακτών της θάλασσας - αυτά όμως δεν πρόκειται να συμπεριληφθούν στην επιστημονική αξιολόγηση.

Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και με το μέρος απ' όπου θα συγκεντρωθούν τα δείγματα πλαστικών απορριμμάτων απαιτείται καταρχάς κατάλληλη ενδυμασία και κυρίως γερά υποδήματα. Όλες οι περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το πώς γίνεται η περαιτέρω μεταχείριση των συλλεγμένων πλαστικών απορριμμάτων, μπορούν να αναζητηθούν  στο υλικό διδασκαλίας και στα σχετικά φύλλα εργασίας, καθώς και στο  εγχειρίδιο  της δράσης. Και τα δύο μπορούν να παραγγελθούν δωρεάν από τον τοπικό συνεργάτη σας. Θα χρειαστεί επίσης ένα δίχτυ για μικροπλαστικά υλικά, το οποίο μπορεί να παραγγελθεί δωρεάν.

Η εφαρμογή της πανευρωπαϊκής δράσης Επιστήμης των Πολιτών Plastic Pirates – Go Europe! συντονίζεται από τον φορέα έργου DLR, με τον οποίο μπορείτε να έλθετε σε επαφή με τα εξής στοιχεία επικοινωνίας. Για την εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, στη διάθεση σας για ερωτήσεις είναι ο τοπικός συνεργάτης στη χώρα σας. Συγκεκριμένα το ΕΛΚΕΘΕ, με τα εξής στοιχεία επικοινωνίας.

Η συλλογή των δεδομένων γίνεται στο πλαίσιο μίας εκδρομής στις όχθες ενός ποταμού. Εκεί, έως και πέντε μικρές ομάδες βγαίνουν στο κυνήγι για πλαστικά απορρίμματα. Η ακριβής διαδικασία εξηγείται στο εγχειρίδιο του έργου.

Οι συμμετέχοντες καταχωρίζουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων σε αυτήν την ιστοσελίδα. Για πιο ακριβείς οδηγίες μπορείτε να ανατρέξετε στο  εγχειρίδιο της δράσης.

Οι δράσεις γίνονται από 1 Μαΐου έως 30 Ιουνίου και από 15 Σεπτεμβρίου έως 15 Νοεμβρίου. Τα δεδομένα πρέπει να έχουν μεταφερθεί έως τις 15 Ιουλίου για τις συλλογές της άνοιξης και έως τις 30 Νοεμβρίου για τις συλλογές του φθινοπώρου.

Το υλικό απευθύνεται σε νέους μεταξύ 10 και 16 ετών. Επιτρέπεται ωστόσο να λάβουν μέρος και νεότερα ή μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα, εφόσον είναι μέλη μίας σχολικής τάξης ή μίας ομάδας νέων.

Μετά τη συγκέντρωση των δεδομένων και τη λήψη φωτογραφιών τεκμηρίωσης, τα απορρίμματα που βρέθηκαν μπορούν να μαζευτούν και να απορριφθούν σε κατάλληλους αποδέκτες. Προσοχή! Τα δείγματα μικροπλαστικών (αφορά στην ομάδα Γ και στη συμπληρωματική ομάδα) δεν απορρίπτονται, αλλά σφραγίζονται καλά μαζί με το δίχτυ για τα μικροπλαστικά και αποστέλλονται στον αντίστοιχο εθνικό επιστημονικό συνεργάτη της έρευνας.

Βασικά σημεία αναφοράς στην Plastic Pirates – Go Europe! υπάρχουν στα μαθήματα θετικής κατεύθυνσης, όπως Βιολογία, Γεωγραφία, Φυσική ή Χημεία. Αυτονόητο είναι βέβαια ότι ενασχόληση με σχετική θεματολογία μπορεί να υπάρξει και στα θεωρητικά σχολικά μαθήματα. Η δράση είναι έτσι διαμορφωμένη, ώστε να παρέχει μία διεπιστημονική δυνατότητα επεξεργασίας (για παράδειγμα στα πλαίσια ενός πρότζεκ ή μίας θεματικής εβδομάδας).

Δεν είναι απαραίτητη μία επίσημη δήλωση. Οι σχολικές τάξεις ή οι εξωσχολικές ομάδες νέων λαμβάνουν αυτόματα μέρος, εφόσον μετά την εξόρμηση στην όχθη ρεόντων υδάτων δημοσιεύσουν τα ευρήματα των  Plastic Pirates –τους στον ακόλουθο σύνδεσμο.

Κάθε ομάδα πρέπει να αποτελείται τουλάχιστον από έξι και το μέγιστο από 30 συμμετέχοντες. Προτιμάται ένας αριθμός που διαιρείται ακριβώς δια του τέσσερα ή του πέντε επειδή κατά τη διεξαγωγή της Plastic Pirates – Go Europe!, στις εξορμήσεις για τη δειγματοληψία πρέπει να σχηματιστούν επιμέρους υποομάδες. Μικρές ομάδες μπορούν επίσης να λάβουν μέρος στις επιμέρους εργασίες της δράσης, εφόσον ο αριθμός  των συμμετεχόντων  δεν επιτρέπει κάτι διαφορετικό.

Για την από κοινού εργασία στο πεδίο έρευνας κοντά στο  νερό ισχύουν οι ίδιοι κανονισμοί και μέτρα επιτήρησης που ισχύουν και στις λοιπές τακτικές σχολικές εκδρομές. Με την αποδοχή των όρων συμμετοχής, τα σχολεία, οι ενώσεις, οι σύνδεσμοι και οι εξωσχολικές ομάδες νέων αναλαμβάνουν την ευθύνη για τους συμμετέχοντες νέους στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή χώρα. Πρέπει ωστόσο σε κάθε περίπτωση να τηρούνται τα ειδικά προληπτικά μέτρα, τα οποία ενδεχομένως έχουν εξαγγείλει οι τοπικές αρμόδιες αρχές, σχετικά με περιορισμούς της δημόσιας ζωής, ως συνέπεια της αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19!

Ναι, αυτό είναι δυνατόν και επιτρέπει επιπλέον στους επιστήμονες και ερευνητές  να προβούν σε  μία σύγκριση των αποτελεσμάτων  μεταξύ των χρονικών διαστημάτων ή μεταξύ των εποχών του έτους.